Martes, 19 Mar. 2024

Actualizado10:50:26 PM GMT

Estás en Opinion

Opinion

2016

Correo-e Imprimir PDF

carlosO pasado 20 de novembro cumpriuse o corenta cabodano da morte de Franco. O próximo 18 de xullo será o oitenta aniversario do comezo da guerra de España, perversamente denominada "civil" coa pretensión de ocultar a realidade dun golpe de estado (unha sublevación militar-fascista) auspiciado por certas elites económicas, autoridades eclesiásticas e unha maioría do exercito para impedir a consolidación dunha república democrática e dun estado formulado ao marxe do modelo uninacional; ao tempo que pretende ignorar a súa contextualización internacional: crac do 29, Gran Depresión, auxe dos fascismos e Segunda Guerra Mundial.

Dous ciclos longos que ben poderíamos denominar "franquismo" (1936-1975) e "postfranquismo" (1975-2008). Mesmo se queremos concretar, de xeito innecesario, dende o 18 de xullo de 1936 ata a data da morte de Franco, o primeiro; dende esta data ata o 15 de maio de 2011, en que tomou carta de natureza a mudanza política que estourou coa crise do 2008, o segundo.

Saom Sarmento e criado a veira de Portugal

Correo-e Imprimir PDF

250final-carlosOs estudosos da lingua e da literatura galega teñen denominado aos séculos XVI e XVII como "os séculos escuros". Esta denominación podería estenderse ao século das luces, aínda que neste se observen certas mudanzas na mentalidade de sectores influídos polas ideas ilustradas.

Nestas centurias, a lingua galega escrita practicamente desapareceu. O galego quedou reducido a unha lingua familiar e coloquial, xusto no momento en que outras linguas romances comezan a substituír ao latín na vida cultural, política e administrativa.

Teatro para a xente*

Correo-e Imprimir PDF

250final-carlosCando un era mozo, hai disto moitos anos, participabamos nunha asociación cultural das que inzaron polo país nos primeiros anos setenta do pasado século; unha das actividades primordiais era o teatro, afeccionado, daquela todo o teatro en galego era afeccionado. A compañía de rapazolos e rapazolas armaban con absoluta vontade e escasos medios algunha que outra peza para representar na vila, en mundial estrea, e despois, en exitosa xira, percorrer as parroquias do arredor e ata algúns dos concellos veciños. Eran obras de escenificación simple e sobre todo blancoamorianas.

Por certo, entre a admiración e a boa educación, pediramos audiencia ante don Eduardo para que nos concedese autorización para representar un dos seus contos escénicos: “A tía Lambida”; permiso que evidentemente nos concedeu agradecéndonos, con afectuoso entusiasmo, a nosa visita. Ao longo da conversa, no vestíbulo dun hotel ourensán, don Eduardo afirmara, frase da que sempre acordei: “o meu teatro é para a xente, escribino para que fose representado polas vilas e aldeas...”. Esta concepción dun teatro popular, expresado nunha lingua popular, deixouna explícita Blanco Amor na “xustificación” do seu Teatro para a xente1 publicado en 1974, un ano despois das súas Farsas para títeres2, cando escribe:

“Esta “xentes” esiste; forma a máis grande maioría do noso pobo, i é a que procura, e atopa, na outra língoa, ou na deformación paródica da súa -o castrapo- os estímulos e comprimentos do seu apetite de lecer e de divertimento que non lle ofrece, nos seus usos “cultos” unha lígoa galega que non é a súa: aquela en que tan requintadamente falamos i escribimos uns intelectuais pra os outros ou pra uns leitores minoritarios...” (p.9)

Crónicas da Vella Erizana Nadal 2015: “Corre o vento, o río pasa.”

Correo-e Imprimir PDF

postal-nadal-anxo-2015

Corre o vento, o río pasa.
Corren nubes, nubes corren
camiño da miña casa

(Rosalía de Castro)

Coas palabras de Rosalía poderíamos dar o ano por rematado. Un ano que vai como outro calquera, outro que virá como normalmente. Dende o alto do Castro de Morade vese todo moi ben, o ir e  vir das xentes da Vila, os que van cos da feira e veñen cos do mercado ou aquelas nubes que corren no ceo, esas tamén se ven, veñen da Groba. Quen sabe cara onde camiñamos? pregúntase o sentinela dende o alto. Se cadra, as augas do noso mar saben a onde imos e teñen respostas ao noso mundo. Elas mentres tanto como cada día romperán na Punta do Boi ou en Cagar de Vacas, si alí no Burgo xunto ao monumento oxidado, o lugar onde se despezou o IVY un barco afundido no 1976 preto das Estelas, aquelas illas nas que en palabras de Frei Martín Sarmiento “abundan de perdices”. O mar é noso, dicíalle un vello lobo de mar a seu fillo debaixo dos arcos da vella Praza do Peixe, na Ribeira, mentres vía como dende o cambalache de Daniel unha nova embarcación se botaba ao mar. ¿Cantas gamelas ou dornas farían as mans de Daniel Esperón Millán, cantas as do seu aprendiz Manuel Costas (O Kanikí)? Elas sucaron os mares como nós sucamos a vida, buscando o mellor porvir e un vento sempre de popa. Os tempos non son fáciles pero tampouco máis difíciles que noutrora, simplemente temos que saber levalos, cambiando os estrobos dos remos e vogando todos a un tempo, non vaia ser que o mar tenebroso nos afunda como lle pasou aos do San Telmo detrás do Castelo. Mentres tanto cantaremos, se non é aquela canción que dicía “Virgen de la Roca, oriéntame en la mar, de esas bravas olas que se han de callar”, polo menos fagamos memoria e cantemos a canción deste tempo por antonomasia dende 1929:

Crónicas da Vella Erizana: “O Banco da A B”

Correo-e Imprimir PDF

banco-a-b-1Son banco. Meus irmáns foron tamén bancos, pero miñas irmás, macetas e varandas. Aínda que de material sinxelo, cemento, os meus artesáns foron artistas. O meu efecto madeira non o puido facer outro que ese home, o antigo apoderado ou administrador de Monterreal: D. Antonio Marcote, ese foi meu pai ( ou quizais seu irmán Valentín), ambos coñecidos como Os do Castillo. As miñas iniciais maiúsculas A e B, son os meus ollos e, grazas a elas, puiden ver todo o que pasaba ao meu redor dende que me fixeron.

A palmeira de don Marcelino

Correo-e Imprimir PDF

002marcelinoEntre as xornadas do 30 de xuño e 1 de xullo do 2015, o barrio de Fontes na parroquia de Santa Mariña de Baíña (Baiona), ven de perder o seu emblema: a palmeira de Don Marcelino Ante.

A palmeira formaba parte do fermoso xardín que o indiano Don Marcelino Ante Rodríguez fixera ante a súa casa natal a comezos do século pasado, restando deste a día de hoxe tan só un vello camelio que resiste ao paso dos anos como pode.

Don Marcelino como todos o coñecían na parroquia, destacou na súa carreira alén mar como comerciante téxtil en San Juan de Puerto Rico, lugar no que logrou unha fortuna capaz de facelo resaltar por riba dos seus veciños. Benfeitor desta parroquia (aínda que non recoñecido), naceu no barrio de Fontes un 16 de maio de 1853, sendo bautizado o 17, facéndose constar que era “ hijo de Juan Manuel de Anta y de Rosa Rodríguez”. Era párroco da freguesía, D. Manuel Antonio Domínguez (1845-1857) natural de Vincios.

Xa cantou o cuco

Correo-e Imprimir PDF

val1Si, xa se oíu o canto do cuco e iso quere dicir nestas bisbarras que acabou a tempada na que a lamprea, ese estraño e prehistórico peixe, sobe polos ríos galegos para asentar neles o desove do que nacerán as crías que despois dunha longa viaxe polos mares oceánicos atlánticos volverán ao mesmo lugar cerrando o seu ciclo vital, xa deixou de estar no seu máis alto punto da exquisitez gabada polos “gourmet” e xentes das ribeiras do Tambre, do Ulla, do Miño,.. cociñadas de moitos xeitos, prevalecendo a guisada á “bordalesa”.

O desleixo da lingua galega na campaña electoral.

Correo-e Imprimir PDF

Queda unha semana de campaña electoral. Coma sempre a megafonía machuca os nosos oídos para cuspir as mensaxes de sempre, ca música de sempre. Sei que é un tributo máis que temos que pagar por ter unha democracia e que todo vai rematar nunha semana. Non obstante, o feito serve, nalgún caso, para comprobar o desleixo e mesmo o desprezo que os partidos que din maioritarios senten polo galego.

Despedida a Manolo Meixide

Correo-e Imprimir PDF

O pasado sábado, 18 de abril, na Xamonería Catro Camiños de Gondomar celebrouse un acto de homenaxe e despedida a Manolo Meixide Cameselle, veciño de Nigrán, investigador do Instituto Oceanográfico de Vigo, fundador de Salvemos Monteferro, propagandista do software libre e de toda sorte de música, en particular da brasileira, precursor da utilización das redes sociais na difusión de eventos festivos e musicais...

Amigas, amigos e familiares pronunciaron sentidas palabras en recordo do compañeiro falecido hai un mes.

JPAGE_CURRENT_OF_TOTAL