Marcos ofreceume, na súa casa, hai uns días, unhas cereixas; non eran calquera unhas. Tiñan bo tamaño, a pel tersa e suave, brillante, e a polpa era toda de cor vermella sangue. Saborosísimas. Procedían do Bierzo. Con Marcos proxectei e construín, hai uns tres anos, o restaurante Culler de Pau, n´O Grove. Javier, o seu propietario e chef, é novo, contemporáneo, galego, e ama os bos produtos da súa terra, aínda que non exclusivamente. Nós, ao proxectar, quixemos interpretalo; quixemos ofrecerlle un contedor que estivese en concordancia co seu carácter e intencións. Hoxe, o Culler de Pau forma parte do Grupo Nove, no que se encadran algúns dos mellores restaurantes da nova cociña galega.

... Cos ollos atados ao chan, déixome levar. Mentres o fago, escoito como a muller do Volkswagen branco, a mesma que, hai anos, pediu lle proxectase unha casa para unha aldea próxima a Castroforte del Baralla,(1) cóntame non sei que cousas; oio pero, ensimesmado, non escoito. Subitamente, detense. Observa con atención e, cun estar ausente, eloxia a traza, o carácter, a osamenta granítica e a pel cerámica, esmaltada en branco, dunha pequena edificación civil. Para min, aínda que non o manifesto, o seu valor, que o ten, só é contextual. Por fin, chegamos. Recíbenos un bulicio saltareiro poboando todo o local e os penosos laios de Ray Charles; estes veñen dende un retablo de botellas cheas de viño que, ao fondo, ocupan totalmente unha das paredes. Unha ilusión. Mentres tomamos acomodo nunha das poucas mesas baleiras, Georgia on my mind devén nunha sesenteira rumba catalá. A muller do Volkswagen fala. Ao tempo, leo anunciado nuns pasquíns pendurados das paredes pétreas da taberna, que unha asociación autoproclamada Espazo Lectura prepara un acto no devandito local. Substituímos a cervexa pactada por viño tinto; facémolo acompañar de queixo curado de Santa Cristina de la Polvorosa, anchoas e xamón ibérico. E fala; amargamente, quéixase de como á moza, aínda hoxe súa parella, se lle están a podrecer a ilusión e o apaixonamento que, dende hai anos, as ataba. Fártase de viño; seméntame de palabras.

A medida que me achego, dende o alto, comprobo como se esvaece o mar; sucede, sen esforzo ningún, naturalmente. Camiño devagar. Séntome canso, tras horas dando tombos intentando alcanzar este pobre can mancado. Agora, preto da vila que descubrira na distancia, quizais o animal sinta a esperanza de calmar a súa agonía. Eu, sígoo coa certeza de que reporei, aínda que só sexa levemente, as miñas forzas.

Esperto ansioso e desconcertado. A escuridade é total; non sei onde estou. Ao cabo dun tempo, caio na conta de que ocupo o mesmo dormitorio que veño utilizando dende hai anos. Acendo a luz; son as catro e vinte da madrugada; incorpórome. As paredes, que sei que son brancas, agora, iluminadas artificialmente, percíboas dunha tonalidade lixeiramente amarela. A luz: esencia de diversas artes e material propio da arquitectura.